به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

«ستاره» صنعت نفت ایران

تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۰۲۳۸۵

ناترازی بنزین مشکلی است که از سال‌های پایانی دهه ۶۰ شروع شد و جز سال‌های اندکی، با وجود اعمال راهکار‌های مختف، حل نشد. در این گزارش به بررسی سیاست‌های قیمتی و غیرقیمتی اتخاذ شده برای حل ناترازی بنزین در دهه ۹۰ می‌پردازیم.

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- حنانه فقیه منزه: در سال ۱۳۸۹ و پس از تحریم‌های آمریکا برای واردات بنزین، ایران در آستانه بحران بنزین قرار گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در آن زمان تولید پالایشگاه‌ها نمی‌توانست نیاز مصرف داخلی را برطرف کند و از طرف دیگر فروش بنزین به ایران مورد تحریم قرار گرفته بود. طرح ضربتی افزایش تولید بنزین یا تولید بنزین در پتروشیمی ابتکاری بود که دولت محمود احمدی‌نژاد برای جلوگیری از ناترازی اتخاذ کرد و تا حدود زیادی توانست مشکلات ناشی از کاهش واردات را جبران کند.  

براساس نمودار فوق، ایران تا سال ۱۳۸۹ به طور میانگین در یک سال ۲۰ میلیون لیتر در روز بنزین وارد می‌کرد اما پس از تحریم‌ها واردات بنزین به صورت چشمگیری کاهش می‌یابد و تا سال ۱۳۹۳ تا حدود زیادی ناترازی از طریق بنزین پتروشیمی جبران می‌شود. با شروع کار دولت یازدهم انتقادات زیادی به بهانه افزایش آلودگی هوا به تولید بنزین در پتروشیمی‌ها شد. در نهایت با تایید وزیر نفت مبنی بر آلوده بودن بنزین تولید شده با ریفورمیت پتروشیمی‌ها، تولید بنزین با ریفورمیت پتروشیمی‌ها از ابتدای خرداد ۱۳۹۳ متوقف شد. بنا بر ابلاغیه هیات دولت به وزارت نفت مبنی بر قطع دریافت اکتان افزا از مجتمع‌های پتروشیمی، مقرر شد کمبود بنزین مصرفی کشور از طریق واردات بنزین یورو ۴ توسط وزارت نفت جبران شود.

البته تدبیر اصلی دولت‌های نهم و دهم برای حل ناترازی ایجاد پالایشگاهی عظیم بود. پالایشگاه ستاره خلیج فارس مدرن‌ترین پالایشگاه خاورمیانه و بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی در دنیاست که با مساحتی حدود ۷۳۰ هکتار در ۲۵ کیلومتری غرب بندرعباس، ساخته شده است. این پالایشگاه روزانه ۳۶۰ هزار بشکه میعانات گازی را دریافت و فرآورده‌های مهم نفتی مانند بنزین و گازوئیل را تولید می‌کند. تامین خوراک ستاره خلیج فارس توسط خط لوله‌ای ۳۸۸ کیلومتری با پیمایش استان‌های فارس، بوشهر و هرمزگان، صورت می‌گیرد.  

پس از طی مراحل مطالعاتی و ثبت شرکت آن در اواخر سال ۱۳۸۵، فرایند رسمی ساخت فیزیکی این پروژه از سال ۱۳۸۶ شروع شد. براساس اسناد منتشر شده از شرکت ملی پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی از سال ۱۳۸۶ که ساخت این پالایشگاه شروع شده است تا سال ۱۳۹۲، پروژه پیشرفت ۷۴ درصدی داشته است. طبق اسناد، هر سه فاز این پالایشگاه باید تا اردیبهشت ۱۳۹۴ به بهره‌برداری می‌رسید اما به دلیل کاهش سرعت ساخت آن طی سال‌های ۹۲ تا ۹۶، اتمام هر سه فاز آن تا اواخر سال ۱۳۹۷ به طول انجامید. 

حدود ۷۰ درصد طراحی پالایشگاه ستاره خلیج فارس توسط مهندسان ایرانی انجام شده است. همچنین ۶۰ درصد تجهیزات آن ایرانی و ۱۰۰ ساخت و نصب آن توسط شرکت‌های ایرانی انجام شده است.

 بدین ترتیب سه فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس در اردیبهشت ماه سال ۹۶، تیر و بهمن ۹۷ به بهره‌برداری رسیدند. تولید ۱۲ میلیون لیتر بنزین در روز از هریک از فاز‌های این پالایشگاه در نهایت منجر به افزایش تولید ۳۶ میلیون لیتر بنزین در سال ۱۳۹۷، از مجموع سه فاز شد. در نهایت، واردات بنزین از مهر ماه سال ۹۷ متوقف شد و ایران به خودکفایی در تولید بنزین دست یافت. نمودار زیر نشان می‌دهد که با ساخت این پالایشگاه ایران از واردات بنزین بی‌نیاز شد و توانست با موفقیت تحریم‌های آمریکا را خنثی کند. همچنین در سال ۱۳۹۹، ایران ۳ میلیارد دلار بنزین صادر کرده است، اما در ادامه به دلیل نیاز داخلی، تمام آن در داخل به مصرف می‌رسد.  

تک نرخی شدن بنزین از دیگر اتفاقاتی بود که پس از ۸ سال در سال ۹۴ توسط دولت اجرا شد و هر لیتر بنزین به قیمت ۱۰۰۰ تومان توزیع شد.  

بنابر اظهارات مسؤولین ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پس از اجرای طرح کارت سوخت، قاچاق بنزین به مرز توقف رسید. همچنین با اجباری شدن عرضه بنزین از طریق کارت هوشمند سوخت، شبکه‌های قاچاق بنزین که بنزین یارانه‌ای را از شبکه توزیع رسمی خارج و به کشور‌های همسایه قاچاق می‌کردند مجبور به توقف کار خود شدند. به همین دلیل با تک نرخی شدن بنزین مجددا دریچه قاچاق گشوده شد و بر اساس آمار غیررسمی روزانه تا ۶ میلیون لیتر قاچاق بنزین صورت می‌گرفت. این تصمیم دولت دوام زیادی نداشت و مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی لایحه بودجه سال ۹۵ الزام حفظ کارت سوخت را به عنوان ابزاری برای کنترل مصرف سوخت تصویب کردند. با تأیید این مصوبه در صحن علنی مجلس مقرر شد بنزین در سال ۹۵ دونرخی و تنها با کارت سوخت عرضه شود و در صورتی که وسیله نقلیه با کارت سوخت جایگاه یا مازاد بر سهمیه دولت سوخت‌گیری کند، بهای آن را به قیمت تمام‌شده پرداخت کند. بر اساس این مصوبه مجلس، اختیار قیمت‌گذاری بنزین و گازوئیل و همچنین تعیین میزان سهمیه به طور کامل در اختیار دولت قرار داده شده است و تنها الزام این بند، دو نرخی شدن قیمت بنزین و حفظ کارت سوخت به عنوان یک سامانه شفافیت‌زا است.  

طی سال‌های ۹۳ تا ۹۸، دو بار سیاست قیمتی در راستای کنترل ناترازی بنزین انجام شد. سال ۹۳ بنزین سهمیه‌ای از ۴۰۰ تومان به نرخ ۷۰۰ تومان رسید و قیمت بنزین آزاد از ۷۰۰ به ۱۰۰۰ تومان افزایش یافت.  

راهکار قیمتی کنترل مصرف برای بار دوم در سال ۹۸ اجرایی شد که با اطلاع‌رسانی اشتباه و عدم آماده‌سازی مردم به منظور افزایش قیمت، تبعات منفی بسیاری در جامعه داشت. در آبان ۹۸ قیمت هر لیتر بنزین سهمیه‌ای از ۷۰۰ به ۱۵۰۰ تومان رسید و نرخ بنزین آزاد نیز ۳۰۰۰ تومان اعلام شد.  

موارد گفته شده مجموع راهکار‌های قیمتی و غیرقیمتی بود که در دهه ۹۰ برای کنترل ناترازی بنزین اتخاذ شد. طی این سال‌ها و تصمیمات گرفته شده ایران تنها پس از ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس و شیوع کرونا مشکل ناترازی نداشته و حتی در سال ۹۹، ۳ میلیارد دلار بنزین صادر کرده است.  

افزایش مصرف در دو سال گذشته باعث ناترازی دوباره بنزین شده است. تولید بنزین ایران در سال ۱۴۰۲، ۱۰۵ میلیون لیتر در روز بوده است و میزان مصرف نیز به ۱۲۰ میلیون لیتر در روز رسیده است. این میزان از ناترازی در دو سال گذشته، از طریق تهاتر نفت، سوآپ بنزین، واردات ۳ میلیارد دلاری و استفاده از ذخایر جبران شده است.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: ناترازی بنزین تولید بنزین مصرف بنزین صنعت نفت پالایشگاه ستاره خلیج فارس ناترازی بنزین واردات بنزین تولید بنزین میلیون لیتر لیتر بنزین کارت سوخت سال ها سه فاز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۰۲۳۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تولید بیش از ۱۹۶ میلیارد مترمکعب گاز شیرین در پالایشگاه‌های سیزده‌گانه پارس جنوبی

مدیرعامل مجتمع گاز پارس جنوبی اعلام کرد به همت ۱۲ هزار نفر از کارکنان این مجموعه، پارسال بیش از ۱۹۶ میلیارد مترمکعب گاز شیرین در پالایشگاه‌های سیزده‌گانه پارس جنوبی تولید شد.

به گزارش شانا، احمد باهوش با تبریک به‌ مناسبت فرا رسیدن هفته کار و کارگر بیان کرد: یکی از ارکان اصلی در تولید ۷۵ درصدی گاز و محصولات جانبی مجتمع گاز پارس جنوبی برای مصرف کشور، بهره‌مندی از توان و دانش ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر کارگر ارزشمند و خلاق در بزرگ‌ترین مجموعه تولید گاز کشور است.

>>> بیشتر بخوانید؛

از افزایش جذب سرمایه تا قراردادهای تازه با دانش‌بنیان‌ها؛ مجتمع گاز پارس جنوبی در سالی که گذشت

وی در ادامه به حجم تولید گاز شیرین و تزریق به خط سراسری در سال ۱۴۰۲ اشاره و تصریح کرد: پارسال بیش از ۲۲۵ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از سکوهای سرچاهی میدان مشترک پارس جنوبی دریافت کردیم که با استفاده از توان، دانش و نوآوری کارگران و متخصصان خط مقدم جبهه اقتصادی بیش از ۱۹۶ میلیارد و ۱۰۹ میلیون مترمکعب، شیرین‌سازی و به خطوط سراسری تزریق شد.

مدیرعامل مجتمع گاز پارس جنوبی بیان کرد: با توجه به نامگذاری امسال با عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» از سوی رهبر معظم انقلاب، کارگران ارزشمند، متخصصان و کارکنان ارتش بزرگ مجتمع گاز پارس جنوبی برای پیشرفت اقتصادی کشور برنامه‌ریزی و امسال بهترین دستاوردها را در مسیر عزت و سربلندی کشور ثبت می‌کنند.

باهوش یادآور شد: همسو با اهداف راهبردی، با انجام آموزش‌های لازم به‌منظور افزایش سطح دانش و توانمندسازی کارگران مجتمع در بخش‌های مهم شغلی اچ‌اس‌ئی، بازرسی فنی، بازرگانی، برق و ابزار دقیق، تعمیرات مکانیک، کارگاه مرکزی، خدمات انسانی و سرمایه انسانی بهترین عملکرد در سال ۱۴۰۲ ثبت شد.